Các tiền đề khách quan và nhân tố chủ quan của cách mạng xã hội chủ nghĩa trong thời đại ngày nay?
Lời giải
Như mọi cuộc cách mạng xã hội khác, cách mạng xã hội chủ nghĩa chỉ có thể nổ ra và giành thắng lợi trên cơ sở những điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan nhất định.
Tiền đề khách quan lớn nhất của cách mạng xã hội chủ nghĩa hiện nay chính là xu thế quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội là không thể đảo ngược. Mặc dù chế độ xã hội xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và các nước Đông Âu sụp đổ, chủ nghĩa xã hội hiện thực tạm thời lâm vào thoái trào, nhưng những thành tựu vĩ đại của cách mạng xã hội chủ nghĩa trước đây đã đem lại cho nhân dân Liên Xô, các nước Đông Âu và toàn thể nhân loại là không thể phủ nhận. Ngày nay, những thắng lợi to lớn của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa đang hàng ngày hàng giờ diễn ra ở Trung Quốc, Việt Nam cũng là những bằng chứng sinh động của cách mạng xã hội chủ nghĩa trong lịch sử. Mặt khác, cho dù chủ nghĩa tư bản hiện đại đang nắm ưu thế về vốn, khoa học và công nghệ, thị trường; song nó không thể khắc phục nổi những mâu thuẫn vốn có, đặc biệt là mâu thuẫn giữa tính chất xã hội hóa ngày càng cao của lực lượng sản xuất với chế độ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất… Do vậy, dù chủ nghĩa tư bản có điều chỉnh, thích nghi thì các mâu thuẫn lớn của thời đại vẫn rất gay gắt. Hình ảnh một xã hội tư bản trong đó một châu Á nghèo, một châu Phi đối, một châu Mỹ Latinh nợ nần chồng chất, mãi mãi là một thế giới không thể chấp nhận được đối với nhân loại tiến bộ trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, điều kiện khách quan của cách mạng xã hội chủ nghĩa đã có những biểu hiện mối. Đó là, cuộc cách mạng khoa học và công nghệ đang phát triển hết sức mạnh mẽ và có những bước tiến nhảy vọt; nhiều vấn đề toàn cầu bức xúc đòi hỏi các quốc gia và các tổ chức quốc tê phối hợp giải quyết; trên thế giới, hòa bình hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn. Đặc biệt, ngày nay giai cấp tư sản thế giới đã tích lũy được khá nhiều bài học kinh nghiệm, thực hiện nhiều âm mưu thủ đoạn xảo quyệt chống phá phong trào công nhân. Dưới áp lực của cuộc đấu tranh giai cấp của giai cấp công nhân, giai cấp tư sản đã lợi dụng những thành tựu của cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại để đạt được tỉ suất lợi nhuận ngày càng cao, từ đó nuôi dưỡng, khuyến khích sự phát triển của chủ nghĩa cơ hội không phá phong trào công nhân ở khắp nơi, điều chỉnh các lợi ích trong nước. Điều đó đã làm cho giai cấp công nhân ở các nước tư bản phát triển ít nhiều có ảo tưởng về những cải thiện mà họ được dự phần. Hơn nữa sự thắng thế của chủ nghĩa đế quốc, sự thất bại tạm thời của phong trào cách mạng đã làm cho cán cân so sánh lực lượng trên trường quốc tế đã nghiêng hẳn về phía các lực lượng phản cách mạng. Đây là những tiền đề khách quan, vừa chứa đựng những thuận lợi, vừa tạo ra những khó khăn cho cách mạng xã hội chủ nghĩa hiện nay.
Cách mạng xã hội là sản phẩm tổng hợp của cả điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan. Trong đó, sự phát triển của điều kiện khách quan là nhân tố xét đến cùng quyết định cách mạng nổ ra và giành thắng lợi. Song, cũng như mọi hiện tượng xã hội khác, để cách mạng xã hội nói chung, cách mạng xã hội chủ nghĩa nói riêng nổ ra thì nhân tố chủ quan luôn luôn là nhân tố quyết định trực tiếp. Đó là vai trò của các Đảng Cộng sản, của quần chúng nhân dân lao động trong nhận thức, cải biến đúng đắn các điều kiện khách quan. Xem xét và phân tích bức tranh toàn cảnh của thế giới hiện nay, có thể nhận thấy, vẫn chưa đủ điều kiện cho một cuộc cách mạng vô sản nổ ra ở các nước tư bản chủ nghĩa phát triển.
Sự phân tích trên đây là cơ sở khoa học để đấu tranh có hiệu quả khắc phục sự ngộ nhận, mơ hồ, tuyệt đối hóa vấn đề’ lợi ích nhân loại, nhấn mạnh cách mạng khoa học và công nghệ, lãng quên đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc; không thấy được tính tất yếu và vai trò của cách mạng xã hội. Đồng thời, đòi hỏi toàn thể nhân dân lao động, các Đảng Cộng sản và phong trào công nhân quốc tế phải kiên định mục tiêu lý tưởng, trung thành, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin trong điều kiện hiện nay.
