Đọc hiểu Mặt đường khát vọng – Đề số 1
ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc đoạn trích dưới đây và thực hiện các yêu cầu:
“Ta lớn lên bằng niềm tin rất thật
Biết bao nhiêu hạnh phúc có trên đời
Dẫu phải khi cay đắng dập vùi
Rằng cô Tấm cũng về làm hoàng hậu
Cây khế chua có đại bàng đến đậu
Chim ăn rồi trả ngon ngọt cho ta
Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa
Hoa của đất, người trồng cây dựng cửa
Khi ta đến gõ lên từng cánh cửa
Thì tin yêu ngay thẳng đón ta vào
Ta nghẹn ngào, Đất Nước Việt Nam ơi!…
Ta lớn lên khao khát những chân trời
Những mảnh đất chân mình chưa bén được
Những biển khơi chứa mặt trời đỏ rực
Những ngàn sao trôi miết giữa màu xanh
(Trích Mặt đường khát vọng, Nguyễn Khoa Điềm, NXB Văn nghệ giải phóng, 1974, tr.35-36)
Câu 1. Những từ ngữ, hình ảnh nào trong đoạn trích được lấy từ chất liệu văn học dân gian?
Câu 2. Anh/chị hiểu như thế nào về nội dung câu thơ: “Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa”?
Câu 3. Nêu tác dụng của biện pháp điệp từ được sử dụng trong bốn câu thơ cuối đoạn trích.
Câu 4. Điều anh/chị tâm đắc nhất trong đoạn trích trên là gì?
Đáp án
Câu 1. Những từ ngữ, hình ảnh trong đoạn trích được lấy từ chất liệu văn học dân gian: Cô Tấm, hoàng hậu Cây khế chua, đại bàng, (cổ tích)” hoa của đất” (tục ngữ)
Câu 2. Câu thơ: “Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa” có ý nghĩa: Thiên nhiên khắc nghiệt không thể cản trở sự phát triển của con người mà càng làm cho con người sống có bản lĩnh, sống nhân ái và có tâm hồn đẹp đẽ hơn.
Câu 3. Biện pháp điệp từ được sử dụng trong bốn câu thơ cuối đoạn trích:
+ Biện pháp được sử dụng trong bốn câu thơ cuối là biện pháp điệp. “Những chân trời”, những mảnh đất”, “những biển khơi”, “những ngàn sao” là những điều mơ ước của con người, nơi ta chưa đặt chân tới, nơi vẫn còn muốn chinh phục. Biện pháp điệp liệt kê một loạt những ước mơ rất cao đẹp, thiêng liêng, cũng là những ước mơ rất thực. Sau ước mơ đó là niềm tin vào thế hệ mình, thế hệ của chúng “ta” sẽ ước mơ, khao khát và biến những mơ ước đó trở thành hiện thực.
+ Tác dụng: Nhấn mạnh niềm khát khao và ước mơ về đất nước tươi đẹp.
Câu 4. Điều tâm đắc nhất trong đoạn trích: Đoạn thơ gợi trong em cảm xúc tự hào về đất nước Việt Nam dù còn nhiều gian khó nhưng vô cùng tươi đẹp, con người Việt Nam trải qua bao vất vả đau thương mà vẫn nhân hậu thủy chung thắm thiết.
Đọc hiểu Mặt đường khát vọng – Đề số 2
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu.
Ta lớn lên bằng niềm tin rất thật
Biết bao nhiêu hạnh phúc có trên đời
Dẫu phải khi cay đắng dập vùi
Rằng cô Tấm cũng về làm hoàng hậu
Cây khế chua có đại bàng đến đậu
Chim ăn rồi trả ngon ngọt cho ta
Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa
Hoa của đất, người trồng cây dựng cửa
Khi ta đến gõ lên từng cánh cửa
Thì tin yêu ngay thẳng đón ta vào
Ta nghẹn ngào, Đất Nước Việt Nam ơi!…
Ta lớn lên khao khát những chân trời
Những mảnh đất chân mình chưa bén được
Những biển khơi chứa mặt trời đỏ rực
Những ngàn sao trôi miết giữa màu xanh…
(Trích Mặt đường khát vọng, Nguyễn Khoa Điềm, NXB Văn nghệ giải phóng, 1974, tr.35-36)
Câu 1: Xác định phong cách ngôn ngữ và phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ.
Câu 2: Chất liệu văn học dân gian hiện lên qua hình ảnh, câu thơ nào? Có tác dụng như thế nào?
Câu 3: “Niềm tin rất thật” mà tác giả nhắc đến trong khổ thơ đầu là gì?
Câu 4: Anh/chị hiểu như thế nào về nội dung câu thơ: “Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa”?
Câu 5: Chỉ ra và phân tích hiệu quả nghệ thuật của một biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ: “Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa/Hoa của đất, người trồng cây dựng cửa
Câu 6: Chỉ ra và cho biết hiệu quả của phép liệt kê được sử dụng ở 4 câu thơ cuối đoạn trích.
Câu 7: Từ đoạn trích trên anh/chị có suy nghĩ gì về sức mạnh và niềm tin trong cuộc sống?
Đáp án
Câu 1:
– Phong cách ngôn ngữ trong đoạn thơ trên là: nghệ thuật
– Phương thức biểu đạt chính là: biểu cảm.
Câu 2:
– Chất liệu văn học dân gian:
+ “Rằng cô Tấm cũng về làm hoàng hậu” sử dụng chất liệu cổ tích “Tấm cám”
+ “Cây khế chua có đại bàng đến đậu” – sử dụng cổ tích “Ăn khế trả vàng”.
+ “Hoa của đất” – chất liệu tục ngữ “Người ta hoa đất”
– Tác dụng: làm đoạn thơ trở nên gần gũi, thân thuộc, hấp dẫn. Qua đó làm hiện lên hình ảnh con người Việt Nam nhân hậu, nghĩa tình, giàu sức sống, giàu niềm tin.
Câu 3: “Niềm tin rất thật” mà tác giả đề cập đến là: Niềm tin vào hạnh phúc và những điều tốt đẹp hoặc niềm tin vào những vất vả gian nan sẽ được đền đáp bằng hạnh phúc.
Câu 4: “Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa”, ý câu thơ muốn nói thiên nhiên khắc nghiệt, điều kiện tự nhiên không cho phép không phải là cản trở mà ngược lại, là thử thách để con người khẳng định mình. Con người nở hoa là con người đạt được thành quả, con người thành công sau rất nhiều thử thách.
Câu 5:
– Biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ trên là biện pháp tu từ: ẩn dụ
Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa
Hoa của đất, người trồng cây dựng cửa
– Tác dụng: làm câu thơ trở nên mượt mà, bóng bẩy, phong phú, sinh động, hấp dẫn, giàu giá trị biểu cảm; hình ảnh thơ có chiều sâu, gợi nhiều liên tưởng ý vị. Qua đó làm nổi bật ý nghĩa: Bông hoa nở trên đất đai cỗi cằn cho ta thấy được sức sống mạnh mẽ, sức trỗi dậy mãnh liệt bất chấp hoàn cảnh của nó. Đó cũng chính là hình ảnh sức mạnh của con người Việt Nam đã vượt lên trên hoàn cảnh khó khăn thử thách để tỏa sáng, để khẳng định mình. Tác giả cũng khẳng định – con người chính là loài hoa đẹp nhất, rực rỡ nhất, đáng trân trọng nhất thế gian.
Câu 6:
– Xác định phép liệt kê: những chân trời, những mảnh đất , những biển khơi, những ngàn sao
– Hiệu quả biểu đạt: nhấn mạnh những sự phong phú của những khát khao , ước mơ hoặc nhấn mạnh những khát khao khám phá được nhiều điều lớn lao, nhiều vẻ đẹp của cuộc đời.
Câu 7:
– Nội dung của đoạn thơ: ca ngợi niềm tin và sức sống của con người Việt Nam.
– Nội dung ấy gợi cho em suy nghĩ:
+ Con người Việt Nam là những con người chịu thương chịu khó, sống giàu niềm tin, nhân hậu.
+ Có ý chí vươn lên dù trong nghịch cảnh ngặt nghèo.
+ Ngay thẳng, lạc quan, yêu đời.