Giáo án Nhớ đồng ngắn nhất

Trình bày hoàn cảnh sáng tác bài thơ?

HS trả lời

Giáo viên nhận xét

Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản

GV cho HS đọc bài thơ, sau đó nhận xét

HS trả lời

GV bổ sung chốt lại ý chính

Bố cục của bài thơ được chia làm mấy phần?

HS trả lời, nhận xét

GV bổ sung chốt lại ý chính

Cảm hứng của bài thơ được gợi lên từ đâu?

Nỗi nhớ của người tù cộng sản với cuộc sống bên ngoài nhà tù được tác giả thể hiện như thế nào?

GV cho HS thảo luận, cử người trình bày

HS  nhận xét

GV bổ sung chốt lại ý chính

GV cho HS thảo luận, cử người trình bày

HS nhận xét

GV bổ sung chốt lại ý chính

Thủ pháp láy âm trong bốn câu thơ đầu có hiệu quả như thế nào?

HS trả lời

HS  nhận xét

GV bổ sung chốt lại ý chính

Diễn biến tâm trạng của nhà thơ được bộc lộ như thế nào trong bài?

GV cho  HS thảo luận, cử người trình bày

HS nhận xét

Gv bổ sung chốt lại ý chính

Hoạt động 3: Củng cố

GV và HS chốt lại ý chính của bài học về nghệ thuật và nội dung của bài thơ.

1. Hoàn cảnh  sáng tác

– 1939, nguy cơ đại chiến thứ hai bùng nổ. Pháp tập trung đàn áp phong trào cách mạng Đông Dương.

– 29-4-1939, Tố Hữu bị bắt giam ở nhà lao Thừa Phủ → sáng tác bài thơ. Tố Hữu mới được kết nạp vào Đảng 1938, đang say sưa hoạt động phong trào, bị bắt, thế giới nhà tù cô đơn ngăn cản cuộc sống bên ngoài nhà tù.

– Bài thơ nằm trong phần Xiềng xích của tập thơ Từ ấy, viết chính thức vào tháng 7-1939.

II. Đọc hiểu văn bản:

1. Đọc tìm hiểu từ khó:

2. Chủ đề

Nỗi nhớ nhung da diết của người cộng sản trong tù ngục với cuộc sống ngoài nhà tù.

3. Bố cục: ba phần

a. Đoạn 1: Từ đầu đến thiệt thà: Nỗi nhớ da diết cuộc sống bên ngoài nhà tù.

b. Đoạn 2: Tiếp theo đến ngát trời: Nỗi nhớ về chính mình trong những ngày chưa bị giam cầm.

c. Đoạn 3: còn lại: Trở lại thực tại trại giam cầm lòng trĩu nặng với nỗi nhơ triền miên.

4. Tìm hiểu văn bản:

a. Nỗi nhớ của người tù cộng sản với cuộc sống bên ngoài nhà tù:

– Cảm hứng của bài thơ được gợi lên từ tiếng hò.

– Tiếng hò được lặp lại nhiều lần

+ Tiếng hò lẻ loi đơn độc giữ trời trưa → nhân vật trữ tình cảm nhận được sự hiu quạnh

/không gian đồng vắng

thời gian trưa vắng/

+ Hiu quạnh của đời buồn tủi nhọc nhằn

/lòng người đang bị giam cầm trong tù ngục cách biệt với cuộc sống bên ngoài/

– Tiếng hò đã đồng cảm, hoà điệu của nhiều nỗi hiu quạnh

→ Người chiến sĩ cách mạng thấy nhớ nhung da diết đồng quê = cuộc sống bên ngoài nhà tù.

+ Tiếng than khắc khoải, da diết → diễn tả cõi lòng hoang văng vì bị cách biệt với thế giới bên ngoài → nỗi hiu quạnh của người tha thiết yêu đời.

+ Sự lặp lại → nhấn mạnh liền ý liên kết nhiều nội dung khác nhau, tô đậm cảm xúc, khắc sâu ý tưởng → triền miên vì nỗi nhớ da diết.

– Đồng quê thể hiện lên đậm đà nỗi nhớ của tác giả:

+ Cồn thơm, ruồng tre mát, ô mạ xanh mơn mởn, nương khoai ngọt sắn bùi, chiều sương phủ bãi đồng, xóm làng và con đường thân thuộc, xóm nhà tranh thấp, con đường quen.

→ Tất cả đều đơn sơ gần gũi quen thuộc, thân thương → bị ngăn cách.

– Con người gần gũi thân thuộc thân thương:

+ Những lưng còng xuống luống cày

+ Những bàn tay vãi giống

+ Một giọng hò đưa bố mẹ già xa đơn chiếc → linh hồn đã khuất.

– Nỗi nhớ chân thật đậm tình thương mến

– Nhớ đến bản thân mình:

+ Nhớ tới những ngày tháng tự do hoạt động cách mạng.

“Rồi một …ngát trời”

→ Say mê lý tưởng, khao khát tự do sôi nổi → càng cảm thấy cô đơn với thực tại cuộc sống bị giam cầm.

b. Diễn biến tâm trạng của Tố Hữu:

– Nỗi nhớ biểu hiện tâm trạng nhà thơ:

+ Từ tiếng hò → đồng quê → cảnh sắc bóng dáng con người → người mẹ già nua → nhớ chính mình → từ hiện tại trở về quá khứ → hiện tại → nhớ, tràn ngập xót thương → không chỉ buồn mà cháy bỏng khao khát tự do → đằng sau là nỗi phẫn uất, bất bình với thực tại.

III. Kết luận:

Bài thơ Nhớ đồng là một bài thơ hay giàu cảm xúc và tâm trạng của một người chiến sĩ cộng sản khao khát tự do hành động. Nỗi nhớ đồng quê, con người, chính mình biểu hiện tình yêu da diết với cuộc sống bên ngoài nhà tù → bao trùm là tình yêu Tổ quốc, khát vọng tự do.

Gv hướng dẫn tìm hiểu bài thơ “Lai Tân”(Hồ Chí Minh):

a)Bức tranh nhà tù:

– Ban trưởng đánh bạc là phạm pháp, trắng trợn vi phạm pháp luật, điều này chứng tỏ pháp luật dưới chế độ TGT là giả dối

– Hành động cảnh trưởng trấn lột của tù nhân là hành động bẩn thỉu

– Huyện trưởng chong bàn đèn thuốc phiện làm công việc là có ý mỉa mai, tố cáo sự đồi bại, vô trách nhiệm

– Tạo điểm nhấn ở cuối mỗi câu.

– Chọn nhân vật, miêu tả chi tiết.

4. Ý nghĩa văn bản:

Thực trạng đen tối, thối nát của xã hội tưởng như êm ấm tốt lành.

1/Thời điểm sáng tác:Lúc bị bắt giam

– Cảm hứng chủ đạo của bài là nỗi nhớ đồng quê tha thiết và sâu lắng

– Tiếng hò trong Nhớ đồng từ chỗ gợi nhớ đã trở thành âm thanh nhức nhối,thúc giục con người

Hs thảo luận trả lời câu hỏi,Gv tổng hợp vấn đề

Lựa chọn hình ảnh gần gũi quen thuộc, giọng thơ da diết khoắc khoải trong nỗi nhớ.

4. Ý nghĩa văn bản :

Bài thơ là tiếng lòng da diết đối với cuộc sống bên ngoài của người chiến sĩ cộng sản. Nỗi nhớ ấy thể hiện khát vọng tự do, tình yêu nhân dân, đất nước, yêu cuộc sống của chính mình.

1.Tác giả: sgk

a. Nội dung:

*Đặc trưng của bài Tương tư: Đậm đà chất dân tộc trong điệu tâm hồn cả trong lối diễn đạt nhưng lại là tiếng thơ của một thời đại mới

-Do sự đồng điệu giữa thơ NB với tâm trạng của người đang yêu

-Do dùng những h/ả quen thuộc của ruộng đồng thành ra tiếng thơ mộc mạc chân thành

– Hình ảnh và ngôn từ, thể thơ lục bát, cách ví von, giọng điệu và hông thơ trữ tình dân gian.

Hs thảo luận trả lời,gv tổng hợp ý

vẻ đẹp trữ tình của một tình yêu chân quê thuần phác.

1. Tác giả: (sgk)

– Xuất xứ:nằm trong tập thơ đầu tay “Bức tranh quê”

Chọn khung cảnh chiều mưa bụi t/g có dịp nói đến cái đặc sắc của tiết trời xứ Bắc.Ba đoạn thơ là 3 khung cảnh

*Cảnh đầu tiên là bến vắng không âm thanh, không sắc màu tươi sáng mưa rơi rất êm, bến rất vắng có con đò cũng lười biếng bất động,một quán nước không người,chỉ có những cánh hoa xoan rụng tơi bời vẻ nên không gian vắng lặng của chiều mưa

Ở đoạn 2,thiên nhiên có phần kì thú hơn là nhờ đâu?

Sử dụng hình ảnh tiêu biểu cho sắc xuân, lựa chọn từ ngữ gợi hình, gợi âm thanh, miêu tả cái động để nói cái tĩnh.

bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của quê hương mỗi độ xuân về. Tình yêu quê hương đất nước đã trùm lên bức tranh quê buổi “Chiều xuân”.