Phải chăng quá trình điều chỉnh để thích nghi của chủ nghĩa tư bản đã làm cho nhà nước tư bản chủ nghĩa hiện nay có sự thay đổi về bản chất?

Lời giải

Nghiên cứu lịch sử phát triển của xã hội loài người, các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác – Lênin khẳng định, nhà nước ra đời từ chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất và đối kháng giai cấp không thể điều hòa. Bản chất của nhà nước là công cụ chuyên chính và áp bức của giai cấp thống trị. Thông qua nhà nước, giai cấp thống trị mới bảo vệ được quyền sở hữu của mình, đàn áp sự phản kháng của các giai cấp khác.

Nhà nước tư sản, dù được tổ chức dưới bất kỳ hình thức nào cũng vẫn là công cụ chuyên chính của giai cấp tư sản dùng để áp bức các giai cấp và tầng lớp khác trong xã hội; bảo vệ lợi ích của giai cấp tư sản; bảo vệ quyền chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất; bảo vệ kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa, duy trì địa vị thông trị và phục vụ cho lợi ích của giai cấp tư sản.

Dưới chế độ tư bản chủ nghĩa, mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất ngày càng trở nên gay gắt, không thể điều hòa; biểu hiện về mặt xã hội là mâu thuẫn đối kháng giữa giai cấp tư sản và giai cấp vô sản. Độ tồn tại và phát triển, chủ nghĩa tư bản đã và đang có những điều chỉnh thích nghi như cổ phần hóa, thực hiện một số vấn đề về dân chủ trong khuôn khổ của chủ nghĩa tư bản, phúc lợi xã hội, bảo đảm có giới hạn một số nhu cầu về lợi ích vật chất của người lao động… cần nhận thấy rằng, những điều chỉnh nói trên vừa là kết quả của quá trình đấu tranh lâu dài, quyết liệt của giai cấp vô sản và quần chúng lao động; vừa là xu hướng phát triển tất yếu mang tính nhân loại. Nhưng những điều chỉnh đó vẫn nằm trong giới hạn của chế độ tư bản chủ nghĩa. Đồng thời, để thực hiện được những vấn đề trên giai cấp tư sản lại càng phải tính toán đến lợi nhuận, bóc lột ngày càng tinh vi hơn… do đó không thể ngộ nhận nói rằng nhà nước tư bản chủ nghĩa đã thay đổi về bản chất.

Hiện nay, nhà nước tư bản chủ nghĩa có xu hướng điều chỉnh để thích nghi nhằm xoa dịu mâu thuẫn trong lòng xã hội tư bản chủ nghĩa, song mâu thuẫn đó không mất đi mà vẫn tiếp tục phát triển dưới các hình thức biểu hiện khác nhau. Vì vậy, xem xét bản chất của nhà nước tư sản hiện nay phải đứng vững trên lập trường của chủ nghĩa duy vật lịch sử về nguồn gốc, bản chất của nhà nước. Nhà nước là của một giai cấp, không có nhà nước chung cho mọi giai cấp. Những quan điểm cho rằng nhà nước tư bản chủ nghĩa đã có sự thay đổi về bản chất, là “nhà nước phúc lợi chung”, “nhà nước siêu giai cấp”… là những luận điệu tuyên truyền của giai cấp tư sản hòng lừa bịp quần chúng và biện hộ cho sự tồn tại của nhà nước tư sản mà thôi.