Đỗ Trung Quân là một nhà thơ lớn, ông chiếm hữu vô số bài thơ về quê nhà rất tiêu biểu vượt trội. Thơ của ông mang nhiều ý nghĩa đặc biệt quan trọng, được phổ nhạc như một bài ca dân gian. Trong đó, phải kể đến tiên phong là bài thơ Quê Hương, được nhiều người biết đến nhất. Nói đến hai chữ quê nhà, bất kỳ ai cũng cảm xúc nhung nhớ đến nhói lòng. Để giúp các bạn hiểu hơn về bài thơ Quê hương, Toptailieu đã mang tới những mẫu Phân tích bài thơ “Quê hương” của Đỗ Trung Quân, mời các bạn cùng tham khảo.
Phân tích bài thơ “Quê hương” của Đỗ Trung Quân – Mẫu 1
Bài Học Đầu Cho Con là một bài thơ của Đỗ Trung Quân và còn được biết đến với cái tên Quê hương. Bài thơ này được đăng lần đầu năm 1986 trên báo Khăn quàng đỏ. Vào những năm ấy nó đã rất nổi tiếng và được nhiều thế hệ yêu thích. Bài thơ này lúc đầu được làm đề tặng bé Quỳnh Anh là con của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh.
Bài học đầu cho con được cất lên bằng những câu thơ giản dị và thân thương. Đó là câu hỏi rất đỗi ngọt ngào và nặng lòng. Quê hương là gì? Là gì mà ai đi xa cũng nhớ. Chỉ với một câu hỏi tu từ nhưng lại chứa đựng biết bao nhiêu ý nghĩa trong đó.
Khế ngọt là một trong những thức quà quê giản dị nhưng lại là ký ức tuổi thơ của biết bao đứa trẻ. Cái vị thanh mát của khế cũng đã làm than mát lòng ta. Nó cũng mang hương vị của những câu ca dao, cổ tích, và cũng là dư vị của tình nghĩa con người. Và đó chính là quê hương là nơi ta được sinh ra và lớn lên.
Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay
Chính nơi ấy ta cũng đã đi qua các con đường bớm rợp vàng bay. Hình ảnh những con bướm vàng cũng vô cùng gần gũi và chân thực. Nó là đặc sắc của làng quê mà thành phố khó lòng có được. Điều này làm ta liên tưởng tới hình ảnh quê hương trong bài thơ của Giang nam. Cũng làm ta nhớ tới những câu thơ của Huy Cận.
Và Bài học đầu cho con cũng dạy con rằng, quê hương là con diều biếc. Nó bình dị và cứ thế chao nghiêng trên bầu trời của tuổi thơ. Và quê hương cũng là những cánh đồng bát ngát hương lúa. Và cũng là con đò nhỏ khua nước bên sông. Đó là những hình ảnh vô cùng bình dị và tinh tế.
Quê hương là nơi nuôi lớn ta, là một thứ rất thân thuộc và gần gũi đối với mỗi người. Tôi rất yêu quê hương của mình, nơi có những cánh đồng thẳng cánh có bay. Quê hương là nơi sinh ra và lớn lên cùng những cánh diều chất chứa bao mơ ước của tuổi thơ.
Quê hương là con đò nhỏ êm đềm gợn nước trên sông. Quê hương là những gì đẹp đẽ nhất. Nếu được hỏi bạn có yêu quý quê hương không, tôi sẽ không do dự mà trả lời:’ Tôi yêu quê hương của tôi, yêu những gì thiêng liêng nhất.
’
“Quê hương” của đỗ trung quân là một bài thơ độc đáo đã được phổ nhạc thành ca khúc nổi tiếng. Bài thơ sáng tạo được nhiều hình ảnh đẹp, gợi liên tưởng phong phú, sâu sắc về quê hương, trong đó có hình ảnh:
“Quê hương là con diều biếc
Quê hương là con đò nhỏ”
Tác giả chọn 2 hình ảnh cụ thể, thân thuộc, bình dị, nên thơ so sánh với quê hương. Những hình ảnh ấy gợi tả 1 không giân nghệ thuật tuyệt đẹp-có bầu trời cao xanh, cánh đồng thoáng đoãng với con diều biếc bay bổng, có dòng sông êm đềm … và gợi hoài niệm tuổi thơ gắn với quê hương yêu dấu.
Đỗ Trung Quân là một nhà thơ nổi tiếng với một phong cách thơ dễ gần, giản dị, trong đó đặc sắc hơn cả là tác phẩm ” Quê hương “. Trong bài, đoạn thơ gây ấn tượng sâu sắc, gợi lên cảm xúc nhất vẫn là những câu thơ mở đầu trìu mến :
“Quê hương là cánh diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông. “
Với ngòi bút tài tình, tác giả đã khắc họa nên một hình ảnh mà người con nào cũng thấy thân quen khi nhớ đến: hình ảnh quê hương. Quê hương đi liền với tuổi thơ chúng ta, đưa tâm hồn mỗi đứa trẻ bay bổng trên gió, đó cũng là ý nghĩa hình ảnh so sánh ” quê hương là cánh diều biếc – tuổi thơ con thả trên đồng” được tạo nên thành công.
Biện pháp so sánh tiếp theo : ” quê hương là con đò nhỏ – êm đềm khua nước ven sông ” đã một lần nữa liên tưởng tới quê hương như một con đò . Thật vậy, quê hương chan chứa bao kỷ niệm, cũng là một chốn yên bình trong lòng mỗi người con quê.
Lợi dụng những hình ảnh tương đồng, “quê hương” đã được vẽ nên qua từng giọng thơ điêu luyện.Bằng phương pháp so sánh kết hợp với điệp ngữ “quê hương”, một lần nữa ta khẳng định rằng tác giả phải là một người con rất đỗi yêu quê mới hiểu thấu cảm xúc của những người yêu quê hương như vậy.
Nhờ sự thành công mĩ mãn của đoạn văn nói riêng mà bài văn nói chung cũng đã đi vào lòng độc giả, những người đọc, người nghe. Bài thơ thấm đượm một chất thơ đẹp, một thứ cảm xúc dạt dào, một tình cảm chân thật. Chỉ qua bốn câu thơ ngắn gọn mà súc tích, mỗi người chúng ta cảm thấy trân trọng quê hương mình hơn.
Và quê hương cũng chính là cầu tre nhỏ, là hoa vàng hoa bí… Là những điều vô cùng giản dị và thân thương trong lòng mỗi người. Chính đó là quê hương nơi chôn rau cắt rốn. Với các vần thơ này ta thấy được một hình ảnh quê hương tươi đẹp với hoa bí vàng, với giậu mồng tơi, với những cánh hoa râm bụt.
Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
Quê hương nếu ai không nhớ…
>>> Xem thêm: Hãy giới thiệu và nêu ý kiến của em về một bài thơ thuộc đề tài quê hương, đất nước
Phân tích bài thơ “Quê hương” của Đỗ Trung Quân – Mẫu 2
Bài thơ Quê Hương được Đỗ Trung Quân viết vào năm 1986, cho đến nay, đây vẫn là một tác phẩm đặc biệt quan trọng. Tác giả miêu tả về quê nhà một cách quen thuộc, đơn thuần nhưng giàu ý nghĩa. Ông sử dụng vô số hình ảnh, cây cối, làm người đọc tưởng tượng về quê nhà trong xúc cảm dâng trào :
“Quê hương là gì hở mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hở mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều
Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay”
Mở đầu bài thơ, tác giả đặt một câu hỏi tu từ thật ngọt ngào “ Quê hương là gì hở mẹ ”. Câu hỏi được lặp đi lặp lại 2 lần, nhằm mục đích nhấn mạnh vấn đề sự da diết, lưu luyến của nó. Chỉ là một câu hỏi nhẹ nhàng của em nhỏ bé mà sao nặng lòng đến vậy ? Chính tất cả chúng ta cũng đã từng vướng mắc rằng quê nhà là gì ? Quê hương là nơi tất cả chúng ta sinh ra, khi đi xa luôn một lòng nhớ về những ký ức, hình ảnh nơi ấy. Nhớ thêm lời cô giáo dạy rằng, nhất định phải yêu quê nhà .
Chỉ khi phân tích bài thơ Quê Hương của Đỗ Trung Quân, tất cả chúng ta mới cảm động trước những gì mà ký ức, cội nguồn mang lại. Tác giả vấn đáp rằng “ quê nhà là chùm khế ngọt ”, nuôi nấng, bảo vệ ta trước mọi khó khăn vất vả cuộc sống. Chùm khế ngọt ở đây là người thân trong gia đình, luôn yêu thương, ngọt ngào với tất cả chúng ta. Đây chính là nguồn sống nuôi tất cả chúng ta lớn mỗi ngày, dạy nên người. Cuộc sống nơi quê nhà là chốn phồn hoa, tự do, được bảo bọc, nuôi lớn tất cả chúng ta thành tài .
“Quê hương là con diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông
Quê hương là cầu tre nhỏ
Mẹ về nón lá nghiêng che
Là hương hoa đồng cỏ nội
Bay trong giấc ngủ đêm hè”
Quê hương là chuỗi những kỷ niệm, tuổi thơ vui tươi của mỗi người, là nơi “ con thả diều trên đồng ”. Tuổi thơ tại nơi vùng quê bình yên, bảo đảm an toàn, mọi thứ thật đơn thuần, vui tươi. Quê hương cũng là những cánh đồng rộng bát ngát, nhuộm màu vàng của lúa thơm nhẹ nhàng. Hình ảnh nón lá, con sông, cánh diều, cầu tre thật quen thuộc, bình dị nơi chốn làng quê Nước Ta .
Cụm từ “ quê nhà là ” được lặp lại rất nhiều lần, khẳng định chắc chắn đa nghĩa về khái niệm của nó. Không thể tổng kết lại khái niệm quê nhà là gì, bởi có vô số ý nghĩa. Đối với mỗi người, quê nhà là cả ký ức, linh hồn, thương nhớ, thậm chí còn là không hề rời xa. Sự gắn bó của quê nhà thật kỳ diệu, cũng chính nơi đó có tình thương, có bè bạn, người thân trong gia đình, thầy cô, …
Phân tích bài thơ Quê Hương của Đỗ Trung Quân để thấu hiểu được sự ngọt ngào của người mẹ. Đoạn tiếp theo, tác giả ví quê hương như một người mẹ, dang vòng tay rộng rãi, ấm áp để ôm lấy con cái. Kể cả khi không có nhà, quê hương vẫn bảo vệ con dưới cơn mưa. Quê hương ở đây hay chính là hình ảnh người mẹ, luôn luôn hy sinh vì con cái? Quê hương còn là vầng trăng, soi sáng lối đi, dẫn dắt chúng ta đi đến muôn nơi. Vầng trăng ở trên cao vui, buồn cùng ta, luôn luôn đồng hành.
Tác giả liệt kê hình ảnh vạn vật thiên nhiên nơi quê nhà gồm có hoa bí, mồng tơi, dâm bụt, hoa sen. Đỗ Trung Quân kể đến cụ thể từng loài cây, nhằm mục đích nhấn mạnh vấn đề kỉ niệm, ký ức luôn sống sót. Hình ảnh quê nhà đa sắc tố, muôn hoa khoe nở, vui tươi hơn bất kỳ đâu. Tuy nhiên, không giống như những điều khác, riêng với quê nhà, mỗi người chỉ có một. Quê hương là duy nhất, tất cả chúng ta chỉ sinh ra một lần, bất kể ai cũng sẽ có nơi đây để quay về .
Đoạn thơ cuối như một lời nhắc nhở tất cả chúng ta rằng hãy luôn nhớ về quê nhà. Quê hương duy nhất chỉ 1, cũng như mẹ tất cả chúng ta. Đỗ Trung Quân còn nhấn mạnh vấn đề rằng “ quê nhà có ai không nhớ ”, hầu hết đây là nơi duy nhất để về mỗi khi căng thẳng mệt mỏi. Quê hương được so sánh ngang hàng với hình ảnh người mẹ Nước Ta vĩ đại. Chính nơi đây đã nuôi tất cả chúng ta lớn khôn, trưởng thành để chống chọi với đời đầy bão giông .
Phân tích bài thơ Quê Hương của Đỗ Trung Quân để thấy hình ảnh quen thuộc, thân thương nhất. Dù có đi đến bất kể đâu, tất cả chúng ta luôn có 1 quê nhà để trở về, luôn bên cạnh chở che. Sống với quê nhà, tất cả chúng ta được là chính mình, yên lặng, đơn giản và giản dị, đơn thuần nhất .
Phân tích bài thơ “Quê hương” của Đỗ Trung Quân – Mẫu 3
Nhà thơ Đỗ Trung Quân sinh ngày 19 tháng 1 năm 1955 là một nhà thơ Việt Nam. Nhiều bài thơ của ông được phổ nhạc và được nhiều người yêu thích như Quê hương, Phượng hồng…Năm 1979, ông tham gia phong trào Thanh niên xung phong và bắt đầu sáng tác. Một số bài thơ do ông sáng tác trở thành nổi tiếng như Hương tràm (1978). Một số bài thơ tiêu biểu và nổi tiếng của ông: Hương tràm (1978), Chút tình đầu (1984), Bài học đầu cho con (1986), Khúc mưa, Những bông hoa trên tuyến lửa…Bài thơ Quê hương được đăng lần đầu vào năm 1986 với tên gọi là Bài học đầu cho con. Vào đầu thập niên 1990, bài thơ này được phổ nhạc và trở nên nổi tiếng, được rất nhiều người yêu mến.
Ở khổ thơ đầu tiên chính là lời đề từ trong bài thơ Quê hương của Đỗ Trung Quân:
“Quê hương là gì hả mẹ
Mà cô giáo dạy hãy yêu?
Quê hương là gì hả mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều?”
Những vần thơ giản dị nhẹ nhàng cất nghe sao nghe quá đỗi thân thương. Một câu hỏi yêu của một cháu nhỏ mà nặng lòng đến thế. Quê hương là gì? Là những nỗi nhớ mong, là những điều giản dị mà ai đi xa cũng nhớ nhiều. Hai câu hỏi tu từ kết thúc câu sao nhẹ nhàng thắm thiết như chính những lời bỏ ngỏ cho những vần thơ sau.
“Quê hương là chùm khế ngọt” – chùm khế ngọt nhỏ bé, ngọt mát, êm dịu, một thứ quà quê thanh đạm, bình dị, quá đỗi bình dị mà sao day dứt và ám ảnh ? Có lẽ vị ngọt thanh của khế làm mát dịu lòng ta, trái khế ngọt mang hương vị của ca dao cổ tích, dư vị thắm thiết của tình nghĩa con người. Đấy là quê hương, nơi chôn nhau cắt rốn, nơi ta sinh ra và lớn lên, nơi những người thân yêu của ta ở đó, nơi ta đã đi qua thời thơ dại với con đường đến trường rợp bướm vàng bay.
“Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
con về rợp bướm vàng bay”
Hình ảnh con bướm vàng cũng là một hình ảnh thực và đặc sắc của làng quê mà ở thành phố không bao giờ thấy được. Nhà thơ Giang Nam nhớ về tuổi thơ “Có những ngày trốn học đuổi bướm cạnh cầu ao – Mẹ bắt được chưa đánh roi nào đã khóc”, nhà thơ Huy Cận nhớ “Một buổi trưa không biết ở thời nào – Như buổi trưa nhè nhẹ trong ca dao – Có cu gáy, có bướm vàng nữa chứ”.
Và nhà thơ thần đồng Trần Đăng Khoa viết bài thơ đầu tiên của mình là bài Con bướm vàng. Ở bài thơ Quê hương nêu trên, hình ảnh con đường đi học “rợp bướm vàng bay” đẹp như một giấc mơ, đẹp như trong truyện cổ tích vậy.
“Quê hương là con diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông”
Quê hương xuất hiện với định nghĩa bình dị như con diều biếc chao nghiêng trên bầu trời tuổi thơ. Quê hương còn là những cánh đồng bát ngát hương lúa, là con đò nhỏ khua nước bên dòng sông thơ mộng. Những hình ảnh được nhà thơ sử dụng thật bình dị mà vô cùng tinh tế.
“Quê hương là cầu tre nhỏ
Mẹ về nón lá nghiêng che
Là hương hoa đồng cỏ nội
Bay trong giấc ngủ đêm hè”
Hình ảnh quê hương đẹp đẽ, lung linh, trọn vẹn và thiêng liêng qua những kỉ niệm bình dị và ngọt ngào với cầu tre nhỏ, với nón lá mẹ đội, với hoa cỏ đồng nội và với những giấc ngủ đêm hè.
“Quê hương là vàng hoa bí
Là hồng tím giậu mồng tơi
Là đỏ đôi bờ dâm bụt
Màu hoa sen trắng tinh khôi
Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
Quê hương nếu ai không nhớ…..”
Những điều thân thuộc, những kỉ niệm dung di và những ký ức giản đơn chính là quê hương, là nơi chôn rau cắt rốn của mỗi người. Bài thơ Quê hương của Đỗ Trung Quân cũng đẹp tựa như thế với hoa bí vàng, giậu mồng tơi, là những cánh hoa râm bụt, là đóa sen trắng tinh khiết.
Ba câu thơ kết bài như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng – một hình ảnh so sánh mang ý nghĩa sâu sắc. Quê hương được so sánh với mẹ vì đó là nơi ta được sinh ra, được nuôi dưỡng lớn khôn, giống như người mẹ đã sinh thành nuôi ta khôn lớn trưởng thành. Vì vậy, nếu ai không yêu quê hương, không nhớ quê hương mình thì không trở thành một người tốt được. Lời thơ nhắc nhở mỗi chúng ta hãy luôn sống và làm việc có ích, hãy biết yêu quê hương xứ sở, vì quê hương là mẹ và mẹ chính là quê hương, vì “Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở – Khi ta đi, đất đã hoá tâm hồn” (nhà thơ Chế Lan Viên).
Dù có đi đâu xa, hơi thở của quê hương vẫn bên ta, để ta luôn có một góc nhỏ bình yên với tâm hồn. Khi ta lớn lên, ta ra đi, bon chen, lặn lội trên đường đời. Bao nhiêu mệt mỏi, bao nhiêu tủi hờn, ấm ức, ta vẫn cố chịu, để rồi khi trở về nhìn thấy rặng tre đầu làng, con đê trước sông và nhận ra mái nhà thân quen của ta đâu đó trong xóm, ta lại bật khóc, tiếng khóc vỡ òa ra vì để trú hết tủi hờn, đau buồn, tiếng khóc vờ vì một niềm hạnh phúc vô bờ bến. Ôi ! Sao mà yêu thương thế!
Về với quê hương, như về với ký ức, như về với bản chất con người thuần túy, quê hương cho ta sự yên ả, tĩnh lặng, sự bình dị, thanh tịnh. Ta như điên cuồng muốn ôm lấy quê hương mà hôn, mà yêu. Ta như muốn chạm tay vuốt ve tất cả mọi thứ, rồi hét lên rằng “Quê hương ơi! Con đã về”. Ta chỉ muốn nhìn hết, thu hết mọi sự yêu thương ấy để vào trong tim, cho nó cùng sống, cùng chết với ta. Như vậy ta sẽ chẳng còn cô đơn, chẳng còn thương nhớ nữa.
Mọi sự vật nơi đây đều có một linh hồn riêng biệt. Linh hồn ấy mãi mãi chẳng đổi thay. Mọi linh hồn ấy đều sẵn sàng dang tay chào đón ta trở về. Cái đụn rơm này, cái cây đa già này, cả cái mùi ẩm mốc của đất quê này… Tất cả, tất cả đều vây lấy ta, trò chuyện với ta, hơn hết chúng đã giúp ta chữa lành mọi vết thương lòng.
Với ta, quê hương luôn gắn với vòng tay của bà, của mẹ, là nụ hôn, là giọt nước mắt. Quê hương thơm mùi canh cà chua, tròn như quả cà, xanh như màu rau muống luộc. Đâu phải vì chưa từng ăn những thứ đó, mà sao giờ đây, nó lại ngon đến thế!. Quê hương sôi nổi và mộc mạc trong những câu chuyện vui rôm rả của làng xóm mỗi buổi tối trăng sáng, là nụ cười ngây thơ đến mê hồn của lũ trẻ con. Ta muốn yêu, yêu hết tất cả mọi thứ của mảnh đất này.
Quê hương là một cái gì đó như rằng buộc, như một thứ kỳ diệu khiến ngày ta phải ra đi, tiến một bước nhưng muốn lùi hai bước. Phải ra bến xe nhưng lại chạy ra sông ngồi ngẩn ngơ một lúc, ngắm nhìn dòng suối bạc lấp lánh đến chói mắt khi mặt trời chiếu xuống. Quê hương ơi là quê hương!
Trong bài thơ Quê hương của Đỗ Trung Quân, nhà thơ đã sử dụng biện pháp lặp từ ngữ, lặp cấu trúc ngữ pháp câu, biện pháp liệt kê, cấu trúc thơ vắt dòng rất đặc sắc. Khung cảnh làng quê trên mọi miền Tổ quốc Việt Nam hiện lên thân thương, giản dị mà xúc động lòng người.
Những cặp câu thơ dần hiện lên như những thước phim quay chậm, cảnh vật có gần có xa, có mờ có tỏ, có lớn có nhỏ. Nhịp thơ đều đặn, nhịp nhàng, gần như cả bài thơ chỉ có một nhịp 2/4.
Cả ba khổ thơ với những câu thơ cùng một nhịp, kết cấu giống nhau nhưng vẫn nhẹ nhàng, thanh thoát vô cùng. Phải chăng, vẻ đẹp của những hình ảnh thơ đã làm cho người đọc quên đi hình thức bên ngoài của ngôn ngữ? Nhà thơ đã biến cái không thể thành cái có thể, và được độc giả nồng nhiệt đón nhận bằng một sự đồng cảm rất tự nhiên.
Quê hương là một khái niệm trừu tượng, nhà thơ đã cụ thể hoá nó bằng những hình ảnh sống động. Quê hương không thể tương đương với chùm khế ngọt, đường đi học rợp bướm vàng bay, con diều biếc thả trên cánh đồng, con đò nhỏ khua nước ven sông, cầu tre nhỏ, nón lá nghiêng che, đêm trăng tỏ, hoa cau rụng trắng ngoài hè… nhưng tất cả những điều đó lại làm nên một hình ảnh quê hương đẹp đẽ, lung linh, trọn vẹn và thiêng liêng.
Người xưa nói “hãy xúc động hồn thơ để ngọn bút có thần”. Với lòng yêu quê hương thiết tha, nhà thơ đã vẽ lên bức tranh quê hương mang hồn quê, cảnh quê, người quê bằng một ngọn bút có thần…
——————————
Trên đây Toptailieu đã mang tới cho các bạn những mẫu Phân tích bài thơ “Quê hương” của Đỗ Trung Quân. Hi vọng những kiến thức chúng tôi mang tới sẽ giúp các bạn học tập tốt hơn. Mời các bạn đến với câu hỏi tiếp theo.