Sai số là giá trị chênh lệch giữa giá trị đo được hoặc tính được và giá trị thực hay giá trị chính xác của một đại lượng nào đó. Khi đo đạc nhiều lần một đại lượng nào đó, thông thường dù cẩn thận đến mấy, vẫn thấy các kết quả giữa các lần đo được hầu như đều khác nhau. Điều đó chứng tỏ rằng trong kết quả đo được luôn luôn có sai số và kết quả chúng ta nhận được chỉ là giá trị gần đúng của nó mà thôi. Sai số hệ thống là sai số do điểm 0 ban đầu của dụng cụ đo bị lệch.
Câu hỏi: Sai số hệ thống là gì?
A. Là sai số do cấu tạo dụng cụ gây ra.
B. Là sai số do điểm 0 ban đầu của dụng cụ đo bị lệch
C. Không thể tránh khỏi khi đo
D. Là do chịu tác động của các yếu tố ngẫu nhiên bên ngoài.
Đáp án đúng: B. Là sai số do điểm 0 ban đầu của dụng cụ đo bị lệch
Sai số hệ thống là sai số do điểm 0 ban đầu của dụng cụ đo bị lệch.
Giải thích của giáo viên về lí do chọn đáp án B.
Sai số hệ thống là sai số do chính đặc điểm cấu tạo của dụng cụ đo gây ra, thậm chí nó còn tăng lên khi điểm 0 ban đầu bị lệch đi, mà ta sơ suất trước khi đo không hiệu chỉnh lại.
Sai số dụng cụ ∆A’ có thể lấy bằng nửa hoặc một độ chia nhỏ nhất trên dụng cụ đo.
Ví dụ: Giả sử nhiệt độ cốc nước cần đo là 32,3 độ C, nhưng lại dùng nhiệt kế có độ chia nhỏ nhất là 1 độ C để đo thì giá trị đọc được nằm giữa 32 độ C và 33 độ C, còn phần lẻ không đọc được trên dụng cụ đo. Sai lệch này là sai số do dụng cụ đo và không thể tránh khỏi.
Nếu điểm 0 ban đầu bị lệch đi thì sai số càng tăng lên. Ví dụ kim của vôn kế ban đầu không chỉ vạch số 0, khi đo sẽ cho kết quả sai lệch. Sai số do điểm 0 ban đầu bị lệch có thể hiệu chỉnh được bằng cách đưa kim chỉ thị về đúng vạch 0 ban đầu.
Nguyên nhân gây ra sai số hệ thống có rất nhiều như: Chất lượng thuốc thử không đảm bảo, kỹ thuật xét nghiệm không đặc hiệu, hóa chất chuẩn sai hoặc không chính xác, thiết bị xét nghiệm không chính xác do không được bảo dưỡng hay hiệu chuẩn thường xuyên…
Để loại bỏ được các sai số này phòng xét nghiệm cần tìm ra nguyên nhân gây sai số ở trên và khắc phục.
Câu hỏi trắc nghiệm bổ sung thêm kiến thức về sai số
Câu 1: Kết quả sai số tuyệt đối của một phép đo là 1,02. Số chữ số có nghĩa là:
A. 3
B. 2
C. 4
D. 1
Đáp án đúng: A. 3
Câu 2: Dùng một thước đo có chia độ đến milimét đo 5 lần khoảng cách d giữa hai điểm A và B đều cho cùng một giá trị 1,245m. Lấy sai số dụng cụ đo là một độ chia nhỏ nhất. Kết quả đo được viết:
A. d = (1245 ± 2) mm
B. d = (1,245 ± 0,001) m
C. d = (1245 ± 3) mm
D. d = (1,245 ± 0,0005) m
Đáp án đúng: B. d = (1,245 ± 0,001) m
Câu 3: Kết quả sai số tuyệt đối của một phép đo là 0,0504. Số chữ số có nghĩa là:
A. 1
B. 2
C. 4
D. 3
Đáp án đúng: D. 3
Câu 4: Đâu là cách viết kết quả đo đúng:
A. A = A¯ + ΔA
B. A = A¯ − ΔA
C. A = A¯ ± ΔA
D. A = A¯ : ΔA
Đáp án đúng: C. A = A¯ ± ΔA
Câu 5: Để đo lực kéo về cực đại của một lò xo dao động với biên độ A ta chỉ cần dùng dụng cụ đo là:
A. Thước mét
B. Lực kế
C. Đồng hồ
D. Cân
Đáp án đúng: B. Lực kế
————————–
Trên đây Toptailieu đã cùng các bạn tìm hiểu về câu hỏi Sai số hệ thống là gì? Chúng tôi hi vọng bài viết này hữu ích với các bạn, chúc các bạn học tốt.
