Sự phát triển của từ vựng như thế nào?
I. LÝ THUYẾT
– Cùng với sự phát triển của xã hội, từ vựng của ngôn ngữ cũng không ngừng phát triển. Một trong những cách phát triển từ vựng tiếng Việt là phát triển nghĩa của từ ngữ trên cơ sở nghĩa gốc của chúng.
– Có hai phương thức chủ yếu phát triển nghĩa của từ ngữ: phương thức ẩn dụ và phương thức hoán dụ.
Ví dụ
– “Mùa xuân (1) là tết trồng cây
Làm cho đất nước càng ngày càng xuân (2).”
– Ông ấy năm nay đã 60 xuân (3).
– Tuổi xuân(4) chẳng tiếc sá chi bạc đầu.
+ Xuân (1): mùa đầu tiên của năm thời tiết thường ấm áp -> nghĩa gốc
+ Xuân (2): sự tươi đẹp, phát triển -> nghĩa chuyển
+ Xuân (3): chỉ tuổi -> nghĩa chuyển
+ Xuân (4): chỉ sự trẻ trung , tuổi trẻ -> nghĩa chuyển
II. TẠO TỪ NGỮ MỚI
– Tạo từ ngữ mới để làm cho vốn từ ngữ tăng lên cũng là một cách để phát triển từ vựng.
– Ví dụ:
+ Từ được cấu tạo theo mô hình (x + hóa ): lão hóa, cơ giới hóa, tự động hóa, hiện đại hóa, thương mái hóa, cố định hóa, trừu tượng hóa, công nghệ hóa, tự động hóa,…
+ Từ được cấu tạo theo mô hình (văn + x): văn chương, văn học, văn tài, văn nghiệp, văn nhân, văn vẻ, văn hóa, văn hiến, văn minh, văn nghệ,…
III. MƯỢN TỪ NGỮ CỦA TIẾNG NƯỚC NGOÀI
– Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài cũng là một cách để phát triển từ vựng tiếng Việt. Bộ phận từ mượn quan trọng nhất trong tiếng Việt là từ mượn tiếng Hán.
– Ví dụ:
+ Mượn của tiếng Hán: quốc gia, ngân sách, thủ tướng, bộ trưởng, chủ tịch, hiệu trưởng, ngoại giao, ái quốc, tài tử,…
+ Mượn của các ngôn ngữ châu Âu: ra-đi-ô, xà phòng, các-bô-níc, ma-két-tinh,…
