Vai trò thực tiễn đối với nhận thức? Ý nghĩa đối với việc đổi mới công tác giáo dục, đào tạo trong các nhà trường quân đội hiện nay?

Lời giải

Theo quan điểm mácxít, thực tiễn là toàn bộ những hoạt động vật chất có mục đích, mang tính lịch sử – xã hội của con người nhằm cải biến tự nhiên, xã hội và tư duy. Thực tiễn giữ vai trò cơ bản nhất trong việc xây dựng lý luận về nhận thức của chủ nghĩa Mác. Thực tiễn là cơ sở, động lực, mục đích của nhận thức và là tiêu chuẩn của chân lý.

Thực tiễn góp phần sáng tạo ra con người có ý thức và có nhận thức; theo đó, hệ thống giác quan phục vụ cho quá trình nhận thức của con người ngày càng hoàn thiện. Thông qua thực tiễn, thế giới khách quan bộc lộ bản chất, quy luật, “phơi bày mọi mặt” giúp cho con người có điều kiện hiểu biết về tự nhiên, xã hội. Thực tiễn cung cấp ngày càng nhiều công cụ, phương tiện góp phần “nối dài các giác quan” phục vụ cho quá trình nhận thức. Qua thực tiễn, các mâu thuẫn luôn nảy sinh đã đặt ra nhu cầu về tri thức, lý luận để chỉ đạo, hướng dẫn thực tiễn, đồng thời đặt ra nhiệm vụ, phương hướng của nhận thức… Con người ngay từ khi xuất hiện trên trái đất đã bị quy định bởi nhu cầu sống, nhu cầu tồn tại. Để thực hiện điều đó, con người phải tìm hiểu thế giới xung quanh. Đồng thời, tri thức khoa học – kết quả của nhận thức chỉ có ý nghĩa khi được vận dụng vào sản xuất vật chất, cải tạo xã hội và thực nghiệm khoa học – kỹ thuật. Hơn nữa, nhận thức của con người bao giờ cũng có phương hướng, không vì mục đích tự thân, do đó, thực tiễn là mục đích của nhận thức.

Thực tiễn không những là cơ sở, động lực của nhận thức, mục đích của nhận thức mà còn là tiêu chuẩn của chân lý. Theo c. Mác, con người chứng minh bằng thực tiễn.

Nghiên cứu vai trò thực tiễn có ý nghĩa to lớn với việc đổi mới công tác giáo dục, đào tạo trong các nhà trường quân đội hiện nay. Đây là cơ sở khoa học để xây dựng quan điểm thực tiễn đúng đắn, thực hiện nguyên tắc thống nhất lý luận và thực tiễn, học đi đôi với hành, nhà trường gắn liền với xã hội trong giáo dục, đào tạo nói chung, trong giáo dục, đào tạo ở các nhà trường quân đội nói riêng. Đồng thời, đây là cơ sở khoa học để phê phán chủ nghĩa giáo điều, duy tâm, duy ý chí trong quá trình giáo dục, đào tạo.